$\rm \LaTeX$ tính tứ phân vị

Download proflycee.zip

\documentclass[12pt]{article}
\usepackage{times} 
\usepackage{ProfLycee}
\useproflyclib{pythontex}
\usepackage[paperwidth=10cm,paperheight=2.5cm]{geometry} 
\begin{document}
\MedianeQuartilesECC
{30,35,40,45,50,55}
{1,8,0,25,2}
$Q_1 = \ValPremQuartile$\par
Trung v\d i Med $=Q_2= \ValMed$\par
$Q_3 = \ValTroisQuartile$\par
\end{document}

Tháng sáu trời mưa

\documentclass[14pt,a4paper]{extarticle}
\usepackage{fontspec}
\setmainfont{Nom Na Tong}
\usepackage{graphicx} 
\usepackage[left=2cm,right=2cm,top=1cm,bottom=1.5cm,
paperwidth=14cm,paperheight=62cm]{geometry} 
 
\begin{document}
\parindent=0pt

\pagestyle{empty}

\input{tdkieutoantap_14aug25}

\def\ngớt{𣲠}
\def\toả{鎖}
\def\phongtỏa{封鎖}
\def\ơi{𠲖}
\def\mân{𲠈}
\def\dựa{預}
\def\sưởi{𤇧}
\def\heomay{囂 𩘄\ }
\def\ngủ{𥄭}
\def\bấn{絆}
\def\nếu{裊}
\def\ảm{黯}
\def\ánh{映}
\def\ANh{嬰}
\Large 
\vspace*{-2cm}

\begin{center}
{\normalsize Tháng sáu trời mưa}\\
\tháng \sáu \trời \mưa
\end{center}
{\normalsize Tháng sáu trời mưa, trời mưa không ngớt}\\[-.125ex]
\tháng \sáu \trời \mưa \trời \mưa \không \ngớt\\[.25ex]
{\normalsize Trời không mưa anh cũng lạy trời mưa}\\[-.125ex]
\trời \không \mưa \ANh \cũng \lạy \trời \mưa\\[.25ex]
{\normalsize Anh lạy trời mưa phong toả đường về}\\[-.125ex]
\ANh \lạy \trời \mưa \phongtỏa \đường \về\\[.25ex]
{\normalsize Và đêm ơi xin cứ dài vô tận}\\[-.125ex]
\và \đêm \ơi \xin \cứ \dài \vô \tận\\[.25ex]
{\normalsize Đôi mắt em anh xin đừng lo ngại}\\[-.125ex]
\đôi \mắt \em \ANh \xin \đừng \lo \ngại\\[.25ex]
{\normalsize Mười ngón tay đừng tà áo mân mê}\\[-.125ex]
\mười \ngón \tay \đừng \tà \áo \mân \mê\\[.25ex]
{\normalsize Đừng hỏi anh rằng: có phải đêm đã khuya}\\[-.125ex]
\đừng \hỏi \ANh \rằng: \có \phải \đêm \đã \khuya\\[.25ex]
{\normalsize Sao lại sợ đêm khuya, sao lại e trời sáng...}\\[-.125ex]
\sao \lại \sợ \đêm \khuya, \sao \lại \e \trời \sáng\\[.25ex]
{\normalsize Hãy dựa tóc vào vai cho thuyền ghé bến}\\[-.125ex]
\hãy \dựa \tóc \vào \vai \cho \thuyền \ghé \bến\\[.25ex]
{\normalsize Hãy nhìn nhau mà sưởi ấm trời mưa}\\[-.125ex]
\hãy \nhìn \nhau \mà \sưởi \ấm \trời \mưa\\[.25ex]
{\normalsize Hãy gửi cho nhau từng hơi thở mùa thu}\\[-.125ex]
\hãy \gửi \cho \nhau \từng \hơi \thở \mùa \thu\\[.25ex]
{\normalsize Có gió heo may và nắng vàng rất nhẹ}\\[-.125ex]
\có \gió \heomay \và \nắng \vàng \rất \nhẹ\\[.25ex]
{\normalsize Và hãy nói năng những lời vô nghĩa}\\[-.125ex]
\và \hãy \nói \năng \những \Lời \vô \nghĩa\\[.25ex]
{\normalsize Hãy cười bằng mắt, ngủ bằng vai}\\[-.125ex]
\hãy \cười \bằng \mắt, \ngủ \bằng \vai\\[.25ex]
{\normalsize Hãy để môi rót rượu vào môi}\\[-.125ex]
\hãy \để \môi \rót \rượu \vào \môi\\[.25ex]
{\normalsize Hãy cầm tay bằng ngón tay bấn loạn}\\[-.125ex]
\hãy \cầm \tay \bằng \ngón \tay \bấn \loạn\\[.25ex]
{\normalsize Gió có lạnh hãy cầm tay cho chặt}\\[-.125ex]
\gió \có \lạnh \hãy \cầm \tay \cho \chặt\\[.25ex]
{\normalsize Đêm có khuya em hãy ngủ cho ngoan}\\[-.125ex]
\đêm \có \khuya \em \hãy \ngủ \cho \ngoan\\[.25ex]
{\normalsize Hãy biến cuộc đời thành những tối tân hôn}\\[-.125ex]
\hãy \biến \cuộc \đời \THành \những \tối \tân \hôn\\[.25ex]
{\normalsize Nếu em sợ thời gian dài vô tận}\\[-.125ex]
\nếu \em \sợ \thời \gian \dài \vô \tận\\[.25ex]
{\normalsize Tháng sáu trời mưa, em có nghe mưa xuống}\\[-.125ex]
\tháng \sáu \trời \mưa, \em \có \nghe \mưa \xuống\\[.25ex]
{\normalsize Trời không mưa em có lạy trời mưa?}\\[-.125ex]
\trời \không \mưa \em \có \lạy \trời \mưa\\[.25ex]
{\normalsize Anh vẫn xin mưa phong toả đường về}\\[-.125ex]
\ANh \vẫn \xin \mưa \phongtỏa \đường \về\\[.25ex]
{\normalsize Anh vẫn cầu mưa mặc dầu mây ảm đạm}\\[-.125ex]
\ANh \vẫn \cầu \mưa \mặc \dầu \mây \ảm \đạm\\[.25ex]
{\normalsize Da em trắng anh chẳng cần ánh sáng}\\[-.125ex]
\da \em \trắng \ANh \chẳng \cần \ánh \sáng\\[.25ex]
{\normalsize Tóc em mềm anh chẳng thiết mùa xuân}\\[-.125ex]
\tóc \em \mềm \ANh \chẳng \thiết \mùa \xuân\\[.25ex]
{\normalsize Trên cuộc đời sẽ chẳng có giai nhân}\\[-.125ex]
\trên \cuộc \đời \sẽ \chẳng \có \giai \nhân\\[.25ex]
{\normalsize Vì anh gọi tên em là nhan sắc}\\[-.125ex]
\vì \ANh \gọi \tên \em \là \nhan \sắc\\[.25ex]
{\normalsize Anh sẽ vuốt tóc em cho đêm khuya tròn giấc}\\[-.125ex]
\ANh \sẽ \vuốt \tóc \em \cho \đêm \khuya \tròn \giấc\\[.25ex]
{\normalsize Anh sẽ nâng tay em cho ngọc sát vào môi}\\[-.125ex]
\ANh \sẽ \nâng \tay \em \cho \ngọc \sát \vào \môi\\[.25ex]
{\normalsize Anh sẽ nói thầm như gió thoảng trên vai}\\[-.125ex]
\ANh \sẽ \nói \thầm \như \gió \thoảng \trên \vai\\[.25ex]
{\normalsize Anh sẽ nhớ suốt đời mưa tháng sáu}\\[-.125ex]
\ANh \sẽ \nhớ \suốt \đời \mưa \tháng \sáu
\end{document}

Cách nhớ công thức tâm tỉ cự

Cho tam giác nhọn $ABC$ có cạnh $BC=5,4 \text{cm}$, trung tuyến $BM=3,8 \text{cm}$ đường cao $AH=2,7 \text{cm}$. Tính $AB, AC\ \text{và}\ OC$.

Ta có: $BC^2+BA^2=2BM^2+\dfrac{AC^2}{2}$ $ ⇔ BA^2=-\dfrac{7}{25}+\dfrac{AC^2}{2}\quad (1)$.

Thay (1) vào (2) ta có phương trình $\sqrt{-\dfrac{7}{25}+\dfrac{x^2}{2}-2,7^2}+\sqrt{x^2-2,7^2}=5,4$
Giải phương trình tìm $AC$: lưu nghiệm vào A.
Khi đó $AB=$ lưu vào B.

 
Lưu các tỉ số $x=\dfrac{BH}{BC}, y=\dfrac{CM}{CA}$ và $z$ vào các biến nhớ x, y, z .
Áp dụng công thức tâm tỉ cự:

$OC=$

Cách nhớ công thức tâm tỉ cự (tính $OA, OB, OC$ theo ba cạnh của tam giác $ABC$).

$\fbox{$AO=\dfrac{1-y}{1-y+xy}\sqrt{(1-x)AB^2+xAC^2-(1-x)xBC^2}$}$
$\fbox{$BO=\dfrac{x}{1-y+xy}\sqrt{(1-y)BC^2+yBA^2-(1-y)yAC^2}$}$
$\fbox{$CO=\dfrac{1}{1-y+xy}\sqrt{xyzCA^2+(1-x)(1-y)zCB^2-xy(1-x)(1-y)AB^2}$}$

1. Tính hai tỉ số $x=\dfrac{BH}{BC}, y=\dfrac{CM}{CA}$ sau đó tính $z=xy+(1-x)(1-y)$. Đặt các tỉ số này vào hình vẽ như hình minh họa.
2. Ba công thức có chung mẫu số $1-y+xy$. Tử của $AO$ ứng với $AM \ (1-y)$, tử của $BO$ ứng với $BH \ (x)$, tử của $CO$ là $1$.
3. Phần trong căn là một tổ hợp tuyến tỉnh của bình phương ba cạnh. Ba cạnh này liệt kê đúng thứ tự và theo chiều dương (ngược chiều kim đồng hồ), ví dụ tính $AO$, đỉnh $A$ thì hai cạnh đầu tiên là $AB$ và $AC$ (đồng hồ tâm $A$ chiều dương từ $B$ qua $C$) cạnh thứ ba là $BC$. Tương tự cho $BO$ và $CO$.
   
   • Thử ghi nhớ hệ số trong công thức tính $AO$. Quan sát thấy $AB$ “ngó” xuống $1-x$, $AC$ “ngó” xuống $x$ và $BC$ hệ số là âm của tích $x(1-x)$.
   • Tương tự cho $BO$.
   • $CO$ khó hơn một chút, $CA$ (chứ không phải $AC$) ngó xuống $xy$, $CB$ (chứ không phải $BC$) ngó xuống $(1-x)(1-y)$, còn hệ số của $AB$ là âm của tích $xy(1-x)(1-y)$. Chưa xong, các thừa số $xy$ và $(1-x)(1-y)$ còn phải nhân thêm $z$.




Bài tập bổ sung. Cho tam giác $ABC$ các kích thước $AB=22, AC=32, BC=28$. Đường phân giác trong $BD$ cắt $AC$ tại $E$. Gọi $K$ là trung điểm $BE$. Tính $AK$ và diện tích tứ giác $CEKM$.






Cách 1: $BE=\dfrac{2BA.BC\cos \dfrac{\widehat{ABC}}{2}}{BA+BC}$, $\widehat{ABC}=\arccos\dfrac{BA^2+BC^2-AC^2}{2BA.BC}$ lưu vào A.

$AE= $ lưu vào B.
Vậy $AK=\sqrt{\dfrac12\left(AB^2+AE^2-\dfrac{AE^2}{2}\right)}$


Cách 2: Dùng công thức tâm tỉ cự. Ta có $x=\dfrac{AE}{AC}=\dfrac{22}{22+28}=\dfrac{11}{25}$ lưu vào $x$. Đặt $\dfrac{CM}{CA}=y$. Theo công thức tâm tỉ cự ta có: $BK=\dfrac{1-y}{1-y+xy}\sqrt{(1-x)BA^2+xBC^2-x(1-x)AC^2}$
Nhập phương trình lên Bộ giải phương trình và giải phương trình tìm $y$: nghiệm tự động lưu vào y.
Áp dụng công thức tâm tỉ cự cho $AK$:

Đôi mắt người Sơn Tây

\documentclass[14pt,a4paper]{extarticle}
\usepackage{fontspec}
\setmainfont{Nom Na Tong}
\usepackage{graphicx} 
\usepackage[left=2cm,right=2cm,top=1cm,bottom=1.5cm,
paperwidth=14cm,paperheight=61cm]{geometry} 
 
\begin{document}
\parindent=0pt

\pagestyle{empty}

\input{tdkieutoantap_14aug25}

\def\bạt{跋}
\def\trán{顙}
\def\xứ{處}
\def\khô{枯}
\def\ngấn{痕}
\def\nua{孥}
\def\bé{𡭬}
\def\uẩn{酝}
\def\giùm{𡑓}
\def\rớm{滲}
\def\bương{𥮇}
\def\cấn{艮}
\def\sài{柴}
\def\lúa{穭}
\def\chậm{踸}
\def\sáo{筲}
\def\diều{鷂}
\def\khoắt{阔}
\def\Vương{𥿁}
\def\cánhđồng{\cánh 垌}
\def\XÁc{殻}
\def\VÀng{黄}
\def\thanhbình{清平}
\Large 
\vspace*{-2cm}

\begin{center}
{\normalsize Đôi mắt người  Sơn Tây}

\đôi \mắt \người  \sơn \tây
\end{center}\bigskip 

{\normalsize Em ở thành Sơn chạy giặc về}\\[-.125ex]
\em \ở \thành \sơn \chạy \giặc \về\\[.25ex]
{\normalsize Tôi từ chinh chiến cũng ra đi}\\[-.125ex]
\tôi \từ \chinh \chiến \cũng \ra \đi\\[.25ex]
{\normalsize Cách biệt bao ngày quê Bất Bạt}\\[-.125ex]
\cách \biệt \bao \ngày \quê \bất \bạt\\[.25ex]
{\normalsize Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì}\\[-.125ex]
\chiều \xanh \không \thấy \bóng \ba \vì\\[.25ex]
{\normalsize Vừng trán em vương trời quê hương}\\[-.125ex]
\vừng \trán \em \Vương \trời \quê \hương\\[.25ex]
{\normalsize Mắt em dìu dịu buồn Tây Phương}\\[-.125ex]
\mắt \em \dìu \dịu \buồn \tây \phương\\[.25ex]
{\normalsize Tôi nhớ xứ Đoài mây trắng lắm}\\[-.125ex]
\tôi \nhớ \xứ \đoài \mây \trắng \lắm\\[.25ex]
{\normalsize Em có bao giờ em nhớ thương?}\\[-.125ex]
\em \có \bao \giờ \em \nhớ \Thương\\[.25ex]
{\normalsize Mẹ tôi em có gặp đâu không}\\[-.125ex]
\mẹ \tôi \em \có \gặp \đâu \không\\[.25ex]
{\normalsize Bao xác già nua ngập cánh đồng}\\[-.125ex]
\bao \XÁc \già \nua \ngập \cánhđồng\\[.25ex]
{\normalsize Tôi nhớ một thằng em bé dại}\\[-.125ex]
\tôi \nhớ \một \thằng \em \bé \dại\\[.25ex]
{\normalsize Bao nhiêu rồi xác trẻ trôi sông}\\[-.125ex]
\bao \nhiêu \rồi \XÁc \trẻ \trôi \sông\\[.25ex]
{\normalsize Từ độ thu về hoang bóng giặc}\\[-.125ex]
\từ \độ \thu \về \hoang \bóng \giặc\\[.25ex]
{\normalsize Điêu tàn thôi lại nối điêu tàn}\\[-.125ex]
\điêu \tàn \thôi \lại \nối \điêu \tàn\\[.25ex]
{\normalsize Đất đá ong khô nhiều ngấn lệ}\\[-.125ex]
\đất \đá \ong \khô \nhiều \ngấn \lệ\\[.25ex]
{\normalsize Em có bao giờ lệ chứa chan}\\[-.125ex]
\em \có \bao \giờ \lệ \chứa \chan\\[.25ex]
{\normalsize Đôi mắt người Sơn Tây}\\[-.125ex]
\đôi \mắt \người \sơn \tây\\[.25ex]
{\normalsize U uẩn chiều lưu lạc}\\[-.125ex]
\u \uẩn \chiều \lưu \lạc\\[.25ex]
{\normalsize Buồn viễn xứ khôn khuây}\\[-.125ex]
\buồn \viễn \xứ \khôn \khuây\\[.25ex]
{\normalsize Tôi gửi niềm thương nhớ}\\[-.125ex]
\tôi \gửi \niềm \Thương \nhớ\\[.25ex]
{\normalsize Em mang giùm tôi nhé}\\[-.125ex]
\em \MANg \giùm \tôi \nhé\\[.25ex]
{\normalsize Ngày trở lại quê hương}\\[-.125ex]
\ngày \trở \lại \quê \hương\\[.25ex]
{\normalsize Khúc hoàn ca rớm lệ}\\[-.125ex]
\khúc \hoàn \ca \rớm \lệ\\[.25ex]
{\normalsize Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn}\\[-.125ex]
\bao \giờ \trở \lại \đồng \bương \cấn\\[.25ex]
{\normalsize Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng}\\[-.125ex]
\về \núi \sài \sơn \ngó \lúa \VÀng\\[.25ex]
{\normalsize Sông Đáy chậm nguồn qua Phủ Quốc}\\[-.125ex]
\sông \đáy \chậm \nguồn \qua \phủ \quốc\\[.25ex]
{\normalsize Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng}\\[-.125ex]
\sáo \diều \khuya \khoắt \thổi \đêm \trăng\\[.25ex]
{\normalsize Bao giờ tôi gặp em lần nữa}\\[-.125ex]
\bao \giờ \tôi \gặp \em \lần \nữa\\[.25ex]
{\normalsize Chắc đã thanh bình rộn tiếng ca}\\[-.125ex]
\chắc \đã \thanhbình \rộn \tiếng \ca\\[.25ex]
{\normalsize Đã hết sắc mùa chinh chiến cũ}\\[-.125ex]
\đã \hết \sắc \mùa \chinh \chiến \cũ\\[.25ex]
{\normalsize Còn có bao giờ em nhớ ta?}\\[-.125ex]
\còn \có \bao \giờ \em \nhớ \ta\\[.25ex]

\end{document}

Áo lụa Hà Đông 襖縷河東

Để đọc được chữ Hán-Nôm trên blog này các bạn phải cài đặt font Nom Na Tong tại đây

\documentclass[14pt,a4paper]{extarticle}
\usepackage{fontspec}
\setmainfont{Nom Na Tong}
\usepackage{graphicx} 
\usepackage[left=2cm,right=2cm,top=1cm,bottom=1.5cm,
paperwidth=14cm,paperheight=56cm]{geometry} 
 
\begin{document}
\parindent=0pt

\pagestyle{empty}

\input{tdkieutoantap_14aug25}
\def\lụa{縷}

\Large

\def\sàigòn{柴棍 }
\def\hàđông{\hà \đông}
\def\ngắn{𥐇}
\def\hỉ{喜}
\def\lừng{𤊥}
\def\diễm{艳}
\def\sámhối{忏 悔}
\def\ANh{嬰}
\def\Nhị{二}
\def\Chân{真}
\def\Vã{𨁱}
\vspace*{-2cm}

\begin{center}
{\normalsize Áo lụa Hà Đông}

\áo \lụa \hàđông
\end{center}\bigskip 


{\normalsize Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát}\\[-.25ex]
\nắng \sàigòn \ANh \đi \mà \chợt \mát\\[.5ex]
{\normalsize Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông}\\[-.25ex]
\bởi \vì \em \Mặc \áo \lụa \hàđông\\[.5ex]
{\normalsize Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng}\\[-.25ex]
\ANh \vẫn \yêu \màu \áo \ấy \vô \cùng\\[.5ex]
{\normalsize Thơ của anh vẫn còn nguyên lụa trắng}\\[-.25ex]
\thơ \của \ANh \vẫn \còn \nguyên \lụa \trắng\\[.5ex]
{\normalsize Anh vẫn nhớ em ngồi đây tóc ngắn}\\[-.25ex]
\ANh \vẫn \nhớ \em \ngồi \đây \tóc \ngắn\\[.5ex]
{\normalsize Mà mùa thu dài lắm ở chung quanh}\\[-.25ex]
\mà \mùa \thu \dài \lắm \ở \chung \quanh\\[.5ex]
{\normalsize Linh hồn anh vội vã vẽ chân dung}\\[-.25ex]
\linh \hồn \ANh \vội \Vã \vẽ \Chân \dung\\[.5ex]
{\normalsize Bày vội vã vào trong hồn mở cửa}\\[-.25ex]
\bày \vội \Vã \vào \trong \hồn \mở \Cửa\\[.5ex]
{\normalsize Gặp một bữa anh đã mừng một bữa}\\[-.25ex]
\gặp \một \bữa \ANh \đã \mừng \một \bữa\\[.5ex]
{\normalsize Gặp hai hôm thành nhị hỉ của tâm hồn}\\[-.25ex]
\gặp \hai \hôm \thành \Nhị \hỉ \của \tâm \hồn\\[.5ex]
{\normalsize Thơ học trò anh chất lại thành non}\\[-.25ex]
\thơ \học \trò \ANh \chất \lại \THành \non\\[.5ex]
{\normalsize Và đôi mắt ngất ngây thành chất rượu}\\[-.25ex]
\và \đôi \mắt \ngất \ngây \thành \chất \rượu\\[.5ex]
{\normalsize Em không nói đã nghe lừng giai điệu}\\[-.25ex]
\em \không \nói \đã \nghe \lừng \giai \điệu\\[.5ex]
{\normalsize Em chưa nhìn mà đã rộng trời xanh}\\[-.25ex]
\em \chưa \nhìn \mà \đã \rộng \trời \xanh\\[.5ex]
{\normalsize Anh đã trông lên bằng đôi mắt chung tình}\\[-.25ex]
\ANh \đã \trông \lên \Bằng \đôi \mắt \chung \tình\\[.5ex]
{\normalsize Với tay trắng em vào thơ diễm tuyệt}\\[-.25ex]
\với \tay \trắng \em \vào \thơ \diễm \tuyệt\\[.5ex]
{\normalsize Em chợt đến, chợt đi, anh vẫn biết}\\[-.25ex]
\em \chợt \đến, \chợt \đi, \ANh \vẫn \biết\\[.5ex]
{\normalsize Trời chợt mưa, chợt nắng chẳng vì đâu}\\[-.25ex]
\trời \chợt \mưa, \chợt \nắng \chẳng \vì \đâu\\[.5ex]
{\normalsize Nhưng sao đi mà không bảo gì nhau}\\[-.25ex]
\nhưng \sao \đi \mà \không \Bảo \gì \nhau\\[.5ex]
{\normalsize Để anh gọi, tiếng thơ buồn vọng lại}\\[-.25ex]
\để \ANh \gọi, \tiếng \thơ \buồn \vọng \lại\\[.5ex]
{\normalsize Để anh giận mắt anh nhìn vụng dại}\\[-.25ex]
\để \ANh \giận \mắt \ANh \nhìn \vụng \dại\\[.5ex]
{\normalsize Giận thơ anh đã nói chẳng nên lời}\\[-.25ex]
\giận \thơ \ANh \đã \nói \chẳng \nên \Lời\\[.5ex]
{\normalsize Em đi rồi, sám hối chạy trên môi}\\[-.25ex]
\em \đi \rồi, \sámhối \chạy \trên \môi\\[.5ex]
{\normalsize Những ngày tháng trên vai buồn bỗng nặng}\\[-.25ex]
\những \ngày \tháng \trên \vai \buồn \bỗng \nặng\\[.5ex]
{\normalsize Em ở đâu, hỡi mùa thu tóc ngắn}\\[-.25ex]
\em \ở \đâu, \hỡi \mùa \thu \tóc \ngắn\\[.5ex]
{\normalsize Giữ hộ anh màu áo lụa Hà Đông}\\[-.25ex]
\giữ \hộ \ANh \màu \áo \lụa \hàđông\\[.5ex]
{\normalsize Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng}\\[-.25ex]
\ANh \vẫn \yêu \màu \áo \ấy \vô \cùng\\[.5ex]
{\normalsize Giữ hộ anh bài thơ tình lụa trắng}\\[-.25ex]
\giữ \hộ \ANh \bài \thơ \tình \lụa \trắng
\end{document}

Người Nhật biên soạn từ điển chữ Nôm

Sau người Mỹ thành lập Hội Bảo tồn và phát triển di sản chữ Nôm, vào năm 1988 một học giả Nhật Bản dựa vào 19 tác phẩm chữ Nôm kinh điển của Việt Nam để viết ra cuốn từ điển chữ Nôm.

Sau đây là lời nói đầu của quyển sách.

はしがき

ベトナム語、文学、政治経済、歴史文化などを学習研究している人は勿論、多少ともベトナムに関心を有している人は、ベトナムには、かつて、字喃（チュウノム）という漢字借応用の文字があったことを知っている。高等学校の世界史にも字喃に関する記述がある。
...


Lời nói đầu

Bất cứ ai nghiên cứu ngôn ngữ, văn học, chính trị, kinh tế, lịch sử hay văn hóa Việt Nam, hoặc thậm chí chỉ quan tâm thoáng qua đến Việt Nam, đều biết rằng Việt Nam từng có một hệ thống chữ viết gọi là chữ Nôm, một phiên bản vay mượn từ chữ Hán. Sách giáo khoa lịch sử thế giới ở bậc trung học cũng có mô tả về chữ Nôm.

Quyển sách "Từ điển chữ Nôm" này là tập hợp và giải thích từ các sách dưới đây. Hiện tại, tất cả sách chữ Nôm đều được đọc bằng chữ Quốc Ngữ, nhưng việc đọc chúng bằng chữ Nôm sẽ giúp hiểu nghĩa chính xác hơn.

1. 新刊征婦吟演音酔曲　嘉隆十四年穀月吉日　正直堂校梓 Tân khắc chinh phụ ngâm diễn âm (ca) khúc 　 Gia Long thập tứ niên cốc nguyệt cát nhật 　 chánh trực đường giáo tử
2. 征婦吟演歌 Chinh phụ ngâm diễn ca
3. 金雲翻新傅　啓定癸亥孟春新刻　河內觀文堂蔵板 Kim Vân Kiều tân truyện 　 Khải Định quý hợi mạnh xuân tân khắc 　 Hà Nội Quan Văn Đường tàng bản
4. 金雲翹新傳　保大已卯年春新刊　河内福文堂蔵板 Kim vân Kiều tân truyện 　 Bảo Đại kỹ mão niên xuân tân khắc 　 Hà Nội phúc văn đường tàng bản
5. 金雲翹廣集傳　啓定肆年貳月吉日新刻　柳文堂蔵板 Kim Vân Kiều quảng tập truyện 　 Khải Định tứ niên nhị nguyệt cát nhật tân khắc 　 liễu văn đường tàng bản
6. 翠翹傳詳註 僊田阮攸先生撰　貼雲氏註訂 Thúy Kiều truyện tường chú tiên điền Nguyễn Du tiên sinh soạn 　 Thiếp Vân Thị chú đính
7. 蓼雲仙傳 元年光緒印行　寶華閣歲板 Lục Vân Tiên truyện nguyên niên quang tự ấn hành 　 Bảo Hoa Các tuế bản
8. 雲僊古跡新傳　保大九年冬新刊　廣盛堂蔵板 Vân Tiên cổ tích tân truyện 　 Bảo Đại cửu niên đông tân khắc　 Quảng Thịnh Đường tàng bản
9. 嘉定城圖炤先生作者　蓼雲仙畫　壬子年西對秋月紀念 Gia Định thành Đồ Chiếu tiên sinh tác giả 　 Lục Vân Tiên họa 　 nhâm tử niên tây đối thu nguyệt kỉ niệm
10. 李公新書　明章氏訂正　天寶樓書局出板 Lí Công Tân Thư 　 Minh Chương Thị đính chánh 　 Thiên Bảo Lâu thư cục xuất bản
11. 瑞卿珠俊書集　寶華閣藏板 Thoại Khanh Châu Tuấn thư tập 　 Bảo Hoa Các tàng bản
12. 金龍赤鳳全集　盛南棧藏板 Kim Long Xích Phượng toàn tập 　 Thịnh Nam Sạn tàng bản
13. 小山后演歌　金聲號新撰　寶華閣藏板 Tiểu San Hậu diễn ca 　 Kim Thanh Hào tân soạn 　 Bảo Hoa Các tàng bản
14. 大南國史演歌　維新二年戊甲秋　柳文堂蔵板 Đại Nam quốc sử diễn ca 　 Duy Tân nhị niên mậu giáp thu 　 Liễu Văn Đường tàng bản
15. 南琴曲 綏理王作 Nam Cầm khúc tuy lí vương tác
16. 册縿史仍讖傳寠 Sách Sam sử nhưng sấm truyện cũ
17. 大南國音字彙　二巻 　1895~1896 Đại Nam quốc âm tự vị 　 nhị quyển 　1895~1896
18. 大南國音漢字法釋集成 　1898 Đại Nam quốc âm hán tự pháp thích tập thành 　1898
19. 字典𡨸喃 　1971 Từ điển chữ Nôm

Tiếng Việt là ngôn ngữ nói, và cho đến khi chữ Quốc Ngữ ra đời, nó vẫn chưa có chữ viết riêng. Một ngôn ngữ lẽ ra phải có chữ viết riêng, nhưng do chịu ách thống trị của Trung Quốc trong một thời gian dài (khoảng 1.000 năm), người Việt Nam đã sử dụng chữ Hán và chữ Hán cổ làm chữ viết và quên mất việc tạo ra chữ viết riêng. Tuy nhiên, sau này, khi một tầng lớp thượng lưu, chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa Trung Quốc và am hiểu văn học Trung Quốc (do Hàn Thuyên lãnh đạo vào đầu thời Trần, thế kỷ 13), nhận thức được bản sắc dân tộc của mình, họ đã tạo ra một chữ viết riêng, chữ Nôm, bằng cách vay mượn chữ Hán.

Mặc dù việc sắp chữ theo phong cách chữ Nôm, một kiểu chữ chưa từng thấy ở Nhật Bản, gặp rất nhiều thách thức, tôi vẫn xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn chân thành tới đội ngũ biên tập của Đại học Thư Lâm (Daigaku Shorin 大学書林) vì đã dám đảm nhận nhiệm vụ khó khăn này.


Tháng 3 năm 1988
竹内　与之助 Yonosuke Takeuchi

Thu, hát cho người - Vũ Đức Sao Biển

Vào những năm 60 của thế kỉ 20, tại vùng đất Quảng Nam có một người con gái tên là Hồ Thị Thu, tên thường gọi là Thu Chuẩn. Cô học Trường Trần Quý Cáp (Hội An, Quảng Nam), nằm trong ban C và mang trong mình một giọng hát hay. Trong trường, cô là hoa khôi. Có rất nhiều người phải xao xuyến vì vẻ đẹp của Thu, trong đó có nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển.
Thu học dưới Sao Biển hai lớp. Cả hai sống cùng làng nên thường đi học chung. Họ cứ thế đi học cùng nhau trong khoảng thời gian 5 năm. Tên "Thu" là tên mà Sao Biển gọi cô và đó không phải tên thật.
Năm 1966, Sao Biển đậu khoa Việt - Hán trường Sư Phạm, Viện Đại học Sài Gòn. Hai người mất liên lạc với nhau. Trong một lần từ Sài Gòn quay về Quảng Nam nhân dịp cha mất năm 1968, Sao Biển không gặp lại Thu nữa. Sau một hồi lang thang buồn bã trên đồi sim tím, Vũ Đức Sao Biển đã tức cảnh mà sáng tác ra bài hát Thu, hát cho người. Bài hát có mượn ý thơ Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu. Sau này, nhiều bản in ca khúc đã vô tình bỏ đi dấu phẩy ở sau chữ "Thu", dẫn đến việc hiểu lầm rằng "Thu" là một mùa trong năm chứ không phải là tên của một người con gái.


Bình luận về nhạc phẩm Thu, hát cho người, Lê Đức Dương trên báo Quáng Nam viết: "Thu, hát cho người" là một bài hát có giai điệu sang trọng, ca từ diễm lệ; câu chữ hợp lại thành ra như một bài Đường thi; hình ảnh chứa đựng nỗi hoài cảm thăm thẳm nơi tâm hồn của người nhạc sĩ đã từng yêu và sẽ yêu mãi mãi. Trên báo Đại Đoàn Kết, Đổ Anh Vũ dẫn lời một nhà thơ, nhận định bài hát là một bản thánh ca về tình yêu, một vẻ đẹp hình như chỉ có trong mơ, trong thơ Đường xưa thấp thoáng cánh hạc vàng thiên giới.

\documentclass[17pt,a4paper]{extarticle}
\usepackage{fontspec}
\setmainfont{Nom Na Tong}
\usepackage{graphicx} 
\usepackage[left=2cm,right=2cm,top=1cm,bottom=1.5cm,
paperwidth=17cm,paperheight=42cm]{geometry}  
\begin{document}
\parindent=0pt
\pagestyle{empty}
\input{tdkieutoantap_14aug25}
\def\úa{𦼇}
\def\hát{咭}
\def\măng{笀}
\def\heomay{囂 𩘄}
\def\côđơn{孤 單}
\def\langthang{郎 徜}
\def\thànhphố{城 舖}
\def\nhòa{𤍶}
\def\bàntay{盤 𢬣}
\def\Ngà{玡}
\def\phiến{片}
\def\lụa{縷}
\def\Xe{𦀺}
\def\dòng{𣳔}
\def\ơi{𠲖}
\def\biền{便}
\def\đẫm{沉}
\def\bềnh{泙}
\def\biêng{梹}
\def\ánh{映}
\def\sim{𣑷}
\def\tuổithơ{\tuổi\ 𡮲\ }
\def\muốt{\raisebox{-.3ex}{\kern.1em\includegraphics[
scale=.0525]{muoost.png}\kern.1em }}

\def\nào{𱜢 }
\def\nay{𫢩 }
\def\NƯơng{𬏊}
\def\Trái{𣛤}

\vspace*{-2cm}

{\Large \thu \hát \cho \người \quad \vspace*{-.25cm}

{\small Thu hát cho người  }\bigskip 


{\normalsize Dòng sông nào đưa người tình đi biền biệt.}\\[-.25ex]
\dòng \sông \nào \đưa \người \tình \đi \biền \biệt\\[.5ex]
{\normalsize Mùa thu nào đưa người về thăm bến xưa.}\\[-.25ex]
\mùa \thu \nào \đưa \người \về \thăm \bến \xưa\\[.5ex]
{\normalsize Hoàng hạc bay, bay mãi bỏ trời mơ.}\\[-.25ex]
\hoàng \hạc \bay \bay \mãi \bỏ \trời \mơ\\[.5ex]
{\normalsize Về đồi sim, ta nhớ người vô bờ.}\\[-.25ex]
\về \đồi \sim \ta \nhớ \người \vô \bờ\\[.5ex]
{\normalsize Ta vẫn chờ em dưới gốc sim già đó,}\\[-.25ex]
\ta \vẫn \chờ \em \dưới \gốc \sim \già \đó\\[.5ex]
{\normalsize Để hái dâng người một đóa đẫm tương tư.}\\[-.25ex]
\để \hái \dâng \người \một \đóa \đẫm \tương \tư\\[.5ex]
{\normalsize Đêm nguyệt cầm ta gọi em trong gió.}\\[-.25ex]
\đêm \nguyệt \Cầm \ta \gọi \em \trong \gió\\[.5ex]
{\normalsize Sáng linh lan hồn ta khóc bao giờ.}\\[-.25ex]
\sáng \linh \lan \hồn \ta \khóc \bao \giờ\\[.5ex]
{\normalsize Ta vẫn chờ em trên bao la đồi nương,}\\[-.25ex]
\ta \vẫn \chờ \em \trên \bao \la \đồi \NƯơng\\[.5ex]
{\normalsize Trong mênh mông chiều sương}\\[-.25ex]
\trong \mênh \mông \chiều \sương\\[.5ex]
{\normalsize Giữa thu vàng, bên đồi sim trái chín}\\[-.25ex]
\giữa \thu \VÀNG \bên \đồi \sim \Trái \chín\\[.5ex]
{\normalsize Một mình ta ngồi khóc tuổi thơ rơi.}\\[-.25ex]
\một \mình \ta \ngồi \khóc \tuổithơ \rơi\\[.5ex]
{\normalsize Thời gian nào trôi bềnh bồng trên phận người.}\\[-.25ex]
\thời \gian \nào \trôi \bềnh \bồng \trên \phận \người\\[.5ex]
{\normalsize Biệt ly nào không muộn phiền trên dấu môi.}\\[-.25ex]
\biệt \ly \nào \không \muộn \phiền \trên \dấu \môi\\[.5ex]
{\normalsize Mùa vàng lên, biêng biếc ánh chiều rơi.}\\[-.25ex]
\mùa \VÀNG \lên \biêng \biếc \ánh \chiều \rơi\\[.5ex]
{\normalsize Nhạc hoài mong, ta hát vì xa người.}\\[-.25ex]
\nhạc \hoài \mong \ta \hát \vì \xa \người\\[.5ex]
{\normalsize Thu hát cho người, Thu hát cho người, người yêu...ơi}\\[-.25ex]
\thu \hát \cho \người \thu \hát \cho \người \người \yêu \ ... \ơi\\[.5ex]
}
\end{document}